جشن کریسمس

کریسمس چیست؟

همه ساله در کشورهایی که دین رسمی آن ها مسیحیت است به مناسبت تولد حضرت مسیح جشنی برپا می شود که به آن کریسمس می گویند. همانطور که می دانید حضرت مسیح هسته مرکزی دین مسیحیت است و از دیدگاه برخی از مسیحیان حضرت مسیح فرزند خداوند است به همین خاطر تاریخ تولد وی امری مهم تلقی می شود و مسیحیان همه ساله به صورت بسیار گسترده و با شکوه جشنی تحت عنوان کریسمس برگزار می کنند.

از سده‌ی بیستم میلادی تاکنون کریسمس دیگر تنها یک جشن مذهبی نیست و بسیاری از پیروان ادیان دیگر که در کشورهای مسیحی نشین زندگی می کنند، کریسمس را جشن می گیریند و شاید بتوان گفت کریسمس یک جشن بین المللی است.

تاریخ کریسمس

اختلاف نظرهایی بر سر تاریخ دقیق تولد حضرت مسیح وجود دارد و درحال حاضر دانشمندان بر روی تاریخ 25 دسامبر به توافق رسیدند و آن را به عنوان آغاز کریسمس تعیین کرده اند. دلیل انتخاب این تاریخ در مورد تولد حضرت مسیح، نظریه هایی است مبنی بر اینکه، در این تاریخ، طول مدت تابیدن نور آفتاب در نیم کره‌ی شمالی بیشتر می‌شود و از آنجایی که لقب حضرت عیسی (ع) نیز “نور جهان” است، 25 دسامبر را به عنوان تاریخ تولد حضرت مسیح تعیین کردند.

روز کریسمس 25 ماه دسامبر مصادف با 4 دی ماه است. این جشن 12 روز به طول می انجامد. کریسمس هم مراسمی مذهبی و هم فرهنگی به حساب می آید به همین خاطر همواره مردم حضور پررنگی در آن به عمل می‌آورند که در بخش‌های بعدی مطلب ، بیشتر در مورد چگونگی برگزاری این مراسم و آداب رسوم  این جشن خواهیم پرداخت.

داستان تولد حضرت عیسی از زبان قرآن

مردی به نام عمران، زنی صلح و پاکدامن داشت. زمانی که همسر وی باردار شد عمران با خدای خویش نذر کرد که اگر فرزندش پسر باشد او را در راه خداوند آزاد کند تا پسرش به خدمت در معبد مشغول شود. (آیه 35 سوره عمران)

بعد از اینکه مشخص شد فرزند، دختر است عمران از این بابت که مبادا نتواند نذرش را ادا کند کمی ناراحت شد اما با این حال دخترش را ” مریم ” ( مریم به معنای خادمه است) نامید.

 عمران پیش از تولد دخترش از دنیا رفت و مادرش حضرت مریم را به معبد برد تا او را به کاهنان آنجا که زکریا نیز جز آنان بود بسپارد. پس از گفت و گو و بحث میان کاهنان در مورد سرپرستی مریم، در آخر زکریا سرپرستی مریم را به عهده گرفت.( آیه 44 سوره عمران)

روزی حضرت مریم به مکانی در مشرق بیت المقدس رفت و از همه خویشانش کناره گرفت. در این هنگام خداوند جبرئیل را به سوی حضرت مریم فرستاد. جبرئیل به صورت انسانی کامل برای ایشان مجسم شد و به او گفت: ” من فرستاده پروردگار تو هستم و برای بخشیدن پسری پاک که پدر ندارد، به اذن الهی به سوی تو آمده ام. آنگاه به حضرت مریم بشارت داد که از سوی فرزندش معجزات درخشانی ظاهر خواهد شد و خداوند او را به ” روح القدس ” تایید می کند.همچنین کتاب، حکمت، تورات و انجیل به او می آموزد و او را با آیات و نشانه های آشکار به سوی بنی اسرائیل خواهد فرستاد” سپس حضرت مریم مانند سایر زنان، به فرزند خود حامله شد.( 16 تا 20 مریم و 40 تا 44 آل عمران)

حضرت مریم در مکانی دور و خلوت درد زایمان فرا رسید. زیر شاخه درخت خرمایی رفت و با اندوه فراوان با خود گفت: ” کاش پیش از این مرده بودم.” در حال روح القدس ( حضرت عیسی ) به او ندا داد: ” غمگین مباش که خداوند از زیر قدمت چشمه ی آبی جاری نمود و تنه درخت را حرکت بده تا از آن برایت رطب تازه فرو ریزد. اگر کسی را دیدی به او بگو: ” من برای خداوند نذر روزه سکوت کرده ام و با هیچکس تا پایان روزه ایم سخن نمی گویم “.(22 تا 26 مریم)

پس از تولد نوزاد، حضرت مریم فرزند خود را به سوی قوم خویش برد و زمانی که قومش او را در آن حال دیدند شروع به طعن و سرزنش وی کردند. حضرت مریم پاسخ آنان را به اشاره به طفل داد. طفل به امر خداوند زبان باز کرد و گفت: ” من بنده خاص خداوند هستم که مرا کتاب آسمانی و شرف نبوت عطا فرموده، هرجا که باشم مرا مبارک گردانیده و تا زنده ام به نماز و زکات سفارش نموده است و همچنین به ” نیکوکاری با مادر ” توصیه نموده و مرا ستمکار نگردیده است، روز ولادت و مرگ و همچنین روزی که برانگیخته شوم. سلام و درود حق بر من است.” (27 تا 33 مریم)

کریسمس ایو (شب کریسمس)

کریسمس ایو به شب قبل از فرارسیدن کریسمس یعنی شب 24اُم ماه دسامبر گفته می‌شود. کریسمس ایو یا شب کریسمس با غروب کردن خورشید و به صدا درآمدن ناقوس آغاز می شود.شایان ذکر است مراسمی که در کریسمس ایو انجام می‌شود، کمی در بین پیروان کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها متفاوت است اما اغلب این اعمال بین کاتولیک‌ها و آنگلیکان‌ها مشترک می‌باشد.

مهمترین رسمی که در کریسمس ایو وجود دارد تهیه‌ی شام مخصوص و جمع شدن اعضای خانواده در کنار یکدیگر است. به این منظور غذاهایی بسیار رنگین طبخ می‌کنند که بوقلمون مهمترین قسمت آن محسوب می‌شود و باید حتما بوقلمون به صورت کامل (درسته) پخته شود. پس از آماده شدن میز غذای کریسمس ایو همه‌ی اعضای خانواده گردهم جمع شده و بعد از شکرگذاری به خوردن غذا می‌پردازند.

بابا نوئل و آداب کریسمس

حتما شما هم تصاویری از بابا نوئل را دیده‌اید، پیرمردی با ریش سفید و لباسی قرمزرنگ که همه از دیدنش خوشحال می‌شوند. فیلم‌ها و انیمیشن‌های متعددی درباره‌ی بابا نوئل ساخته شده است که  در آن ها کار او آوردن هدیه برای کودکان است.

شخصیت سانتا کلاز به (به لاتین هم نوشته شود) یا همان بابا نوئل برگرفته از شخصیتی واقعی به نام سنت نیکلاس مربوط به قرن چهارم است. بابا نوئل جنبه‌ای نمادین دارد و در حقیقت اعضای خانواده هستند که برای یکدیگر کادو خریداری می‌کنند اما هنوز هم بابا نوئل با کیسه‌ای پر از کادو در جشن‌های کریسمس حضور پیدا می‌کند و به سوژه‌ای برای عکاسی تبدیل می‌گردد.

در رابطه با سایر رسم‌هایی که در کریسمس انجام می‌شود، اگر بخواهیم کریسمس را در چند رسم به صورت کوتاه خلاصه کنیم، به این شرح خواهند بود: تزئین خانه و شهر، خرید هدیه برای عزیزان، به راه افتادن کارناوال های کریسمس، تماشای بابا نوئل، پوشیدن لباس‌های نو و برپا کردن جشن و پایکوبی در کنار درختان کریسمس.

سنبل های کریسمس

در تمامی جشن‌های کریسمس از اشیا و اجسامی استفاده می شود که هریک نمایان گر سمبل‌های خاصی است درست مانند ایرانیان که برای جشن نوروز از سمبل‌های خاصی چون سفره‌ی هفت سین استفاده می‌نمایند. خلاصه ای از مهمترین سمبل‌های کریسمس را در مطالب پایین شرح داده ایم:

1_درخت کریسمس

بی‌تردید یکی از مهمترین نمادهای کریسمس درخت آن است، درختی سرسبز و پر از تزئینات براق و دیدنی. ادعاهای متعددی درباره‌ی علت وجود درخت کریسمس وجود دارد که برخی از آنها را در ادامه مطلب بیان شده است:

اولین نظریه درمورد علت وجود درخت کریسمس: اولین نظریه به Saint Boniface  یکی از قدسیان مسیحی بازمی‌گردد. روزی وی به شهری کوچک می‌رود و متوجه می‌شود که مردم آن دیار درخت بلوطی را به عنوان خدایشان می‌پرستند و عقیده دارند که خدا در آن درخت است. قدیس می‌دانست که اگر بخواهد به مردم آن منطقه بگوید که خدای آنها دروغین است باید با همه‌ی مردم شهر بجنگد بنابراین تصمیم گرفت که درخت را قطع کند تا آنها ببینند که داخل درخت خدایی وجود ندارد. اما طی ماجراهای متعدد و رو به رو شدن با مخالفت مردم بالاخره درخت بلوط قطع شد. مردم با چشمان خود دیدند که درخت بلوط قطع و خرد شد و هیچ اتفاق بدی هم رخ نداد Saint Boniface پس از این ماجرا برای احترام به مردم اهالی و زنده نگه داشتن این داستان، درخت را به عنوان نماد دین مسیحیت قرار داد.

دومین نظریه در مورد علت وجود درخت کریسمس: دومین نظریه در ارتباط با نمایشی ست که در آلمان برگزار شد. این نمایش “بهشت ” نام داشت و در آن در مورد خوردن سیب توسط آدم و بیرون رانده شدن او از بهشت، به تصویر کشیده شده است. در این نمایش درختان با سیب تزئین شده بودند و از آنجایی که ماجرای آدم و خوردن سیب اهمیت زیادی در دین مسیحیت دارد، بنابراین مسیحیان درختان را با سیب تزئین کردند و آن را نماد کریسمس دانستند.

سومین نظریه در مورد علت وجود درخت کریسمس:سومین نظریه به مارتین لونر برمی گردد. وی یکی از تاثیرگذارترین شخصیت‌های دین مسیحیت است و در نهضت پروتستان نقشی اساسی داشت. ماجرا به این صورت است که روزی مارتین لوتر در نزدیکی خانه‌ی خود با صحنه‌ ای حیرت انگیز مواجه شد، در آن صحنه برف می‌بارید و تابش نوربه دانه های برف سبب درخشش بیشتر برف ها می شد. او بعد از دیدن این صحنه تلاش کرد که دوباره صحنه‌ای شبیه به آن بسازد به همین خاطر درختانی را در آن مکان قرار داد و با تزئین آنها، درخششی زیبا به محیط بخشید.

2_فرشته در کریسمس

با دقت به تزئینات کریسمس توجه می شوید که در گوشه و کنار آن مجسمه‌ها یا عروسک‌های کوچکی از فرشته‌ها ANGELS  موجود هستند. فرشته‌ها در کریسمس نماد پیام‌رسان یا رسولان می‌باشند. منظور این است که فرشتگان و رسولان خبر به دنیا آمدن حضرت مسیح را می‌دهند؛ بنابراین یکی از اشیایی که برای تزیین نوک درخت کریسمس استفاده می‌شود نیز عروسک یا مجسمه‌ی کوچکی از یک فرشته است.

3_زنگوله در کریسمس

زنگوله‌ها از دیرباز ارتباطی نزدیک با کلیساها در دین مسیحیت داشته‌اند. در اغلب کلیساها در سراسر دنیا هر یکشنبه ناقوس‌ها به صدا درمی‌آیند. البته قبل از حضور زنگوله‌ها در دین مسیحیت، این زنگ‌ها متعلق به یهودیان بود و در این دین از زنگوله استفاده می‌شد اما رفته رفته به یکی از ارکان مهم در مسیحیت تبدیل شد.

4_آب نبات در کریسمس

آب نبات‌ها نقس به سزایی  در کریسمس دارند در طی این تعطیلات مصرف آب نبات‌ها در آمریکا دو برابر مصرف سالانه‌ی آن می‌شود. دلیل اصلی استفاده از شکلات‌ها و شیرینی‌ها و آب نبات‌ها در کریسمس به درستی مشخص نیست اما دو نظریه‌ی در این زمینه وجود دارد، یکی این که در گذشته در کشورهایی که این دین رواج داشت، نیشکر به وفور کشت و برداشت می‌شد. نظریه ی دوم اینکه به مناسبت تولد حضرت مسیح آب نبات پخش می شود تا نشان دهنده ی شادی باشد. به همین خاطر تصمیم گرفتند تا در جشن هایشان از آبنبات ها استفاده کنند.

5_کبوتر در کریسمس

کبوتران سفید رنگ سالهاست که به عنوان نمادی برای صلح شناخته می‌شوند. در کریسمس نیز کبوتران نشان دهنده این هستند که، حضرت مسیح آمد تا صلح و دوستی را میان انسان‌ها و خداوند برقرار کند.

6_هدایا در کریسمس

دادن و گرفتن هدایا یکی از مهم‌ترین رسومات جشن کریسمس است. این رسم نشان دهنده ی این است که هر کادویی به نوبه‌ی خود خوب و با ارزش است و خداوند هدیه‌ای بسیار ارزشمند به مردم جهان داده و آن چیزی نیست جز تولد حضرت مسیح (ع).

7_گیاه بنت قونسول و خاس در کریسمس

بنت قونسول نوعی گیاه است که به نوعی نماد کریسمس محسوب می شود. این گیاه در برابر سرما مقاومت بالایی دارد و قابلیت تغییر رنگ با تغییر شرایط آب‌وهوایی را دارد. بنت قونسول به دلیل رنگ قرمز و سبزش، نماد کریسمس نماد کریسمس به شمار می آید و در تزئینات جشن کریسمس به کار می رود.

خاس گیاهی است که میوه‌های ریزی دارد. مسیحیان این گیاه را مقدس می‌دانند. این گیاه در کشورهای مختلف با نام‌های گوناگونی شناخته می‌شود اما با این حال کلمه‌ی holly می‌تواند اشاره به خاس داشته باشد. هر یک از قسمت‌های این گیاه بیان گر نمادی خاص از دین مسیحیت است. برای مثال برگ‌های تیزش، یادآور تاج حضرت عیسی (ع) و میوه‌های کوچک قرمزرنگش، سمبل قطره‌های خون است، اما به طور کلی گیاه خاس نماد ثروت می باشد.

8_گیاه میسلتو در کریسمس

میسلتو Mistletoe نام گیاهی است که درجشن کریسمس استفاده می شود. این گیاه نیمه انگلی است و می‌تواند بخشی از مواد غذایی مورد نیاز خود را تامین کند و با وجود انگلی بودن، مقاومت بالایی دارد و به احتمال زیاد به خاطر وجود همین مقاومت بالا به یکی از نمادهای کریسمس تبدیل شده است. میسلتو در زمستان و در طی تعطیلات کریسمس سالم می‌ماند به همین خاطر جزوی از نمادهای کریسمس محسوب شده است. همچنین گفته می‌شود که حضرت مسیح توانایی بارور کردن و شفا دادن افرادی که نابارور یا بیمار بودند را داشت به همین خاطر نیز میسلتو می‌تواند نماد خوبی برای اشاره به کریسمس باشد.

9_چراغانی در کریسمس

دلایل چراغانی در جشن کریسمس:

دلیل اول:در کتاب مقدس میسیحیان آمده که خداوند درخشان و پرتلالو است و در واقع نور جزئی جدا ناپذیر از دین مسیحیت و خداوند است.

دلیل دوم:مسیحیان بر این باورند که زمانی که آدم و حوا به زمین تبعید شدند، این کره خاکی بسیار تاریک بود.

دلیل سوم:شایان ذکر است که یکی از القاب حضرت مسیح ” نور جهان ” است.

به همین خاطر نباید از وجود چراغانی های فراوان در جشن کریسمس شگفت زده شد.

10_سایر نمادهای کریسمس

جالب است بدانید که طی سال‌های مختلف، نمادهای دیگری هم به جشن کریسمس اضافه شدند به همین خاطر با وجود این که در این مطلب چند نماد کریسمس را به معرفی کردیم اما بازهم سمبل‌های دیگری در کریسمس استفاده می‌شود که در این قسمت به صورت خلاصه آنها را بیان می کنیم:

• ستاره: نماد رخ دادن معجزه
• دانه های برف: نماد پایان زمستان و آغاز بهار
• چوپان: نماد مردم در زمان قدیم
• حلقه گل: نماد گردش زمین به دور خورشید

11_رنگ ها در کریسمس

رنگ های سبز، قرمز و سفید از جمله رنگ هایی هستند که در مراسم کریسمس بیشترین کاربرد را دارند. البته در سال‌های اخیر طلایی نیز به آنها اضافه شده است.

رنگ سبز نماد شکوفایی و سرسبزی گیاهان است زیرا کریسمس با خود سالی نو و بهار را به همراه می‌آورد و در این زمان گیاهان نقش مهمی پیدا می کنند.

رنگ قرمز همواره در کتاب مقدس مسیحیان (انجیل) نقش مهمی داشته است و به گونه‌ای می‌توان گفت که نماد خون و مرگ و زندگی می‌باشد. کلمه‌ی آدم نیز در زبان عبری به معنای مرد + قرمز است. همچنین مسیحیان اعتقاد دارند که حضرت مسیح از گوشت و خون انسان (به رنگ قرمز) بوده و رنگ قرمز نماد رنگ خون وی است. همچنین گفته می‌شود که مرگ و زندگی انسان‌ها نیز به دست خداوند و پسر او یعنی حضرت مسیح است که خون و رنگ قرمز در این نظریه نیز نقش مهمی دارند. بنابراین رنگ قرمز نماد گناه حضرت آدم، خون حضرت مسیح و مرگ و  زندگی است.

رنگ سفید نماد پاکی و برف می‌باشد.

رنگ طلایی، بیشتر جنبه‌ی تزئینی دارد و از دیرباز جزو رنگ‌های مقدس در دین  مسیحیت بوده است.